Wekeromse Zand
Geomorfologie van het Wekeromse Zand
De kern van het Wekeromse Zand op de Veluwe bestaat uit een overwegend open gebied van ruim 100 ha, met actief stuivend zand, diep uitgestoven laagten en begroeide ‘forten’. Actief stuivend zand komt in Noord-West Europa buiten Nederland bijna niet meer voor. Dit maakt het Wekeromse Zand aardkundig, ecologisch en cultuurhistorisch zeer waardevol. De heidevelden in het oostelijk Goudsberggebied ten westen van Wekerom waren vanaf de middeleeuwen gemeenschappelijk bezit van de bewoners van deze buurtschap. Zij lieten er hun schapen weiden en staken plaggen. Men gaf de heide echter onvoldoende gelegenheid om te herstellen, waardoor de bodem ging stuiven.
De noordoostrand van het Wekeromse Zand bestaat uit een hoge randwal, die ontstaan is door inwaaiing van zand in begroeiing. Deze begroeiing is opzettelijk aangebracht, ter bescherming van de erachter liggende landbouwgronden: de Wekeromse Eng en de Wekeromse Meent. In delen van het Wekeromse zand is het zand weggeblazen tot onder de grondwaterspiegel. Hier treffen we vennetjes aan. Het verschil tussen het uitgangsmateriaal (dekzand) en verstoven materiaal is aan de kleur te zien: dekzand is helder geel omdat het geen humusdeeltjes bevat. Stuifzand is vuilgeel omdat het wel humusdeeltjes bevat, afkomstig van verstoven bodems.
Tussen het dekzand en het erboven liggende stuifzand is in de bodem soms nog een donker gekleurde laag aan te treffen. Dit is een podzollaag. Dit duidt erop dat hier een begroeide bodem is overstoven. De donkere kleur komt door organisch materiaal, gevormd door korte vegetaties als heide en gras. In de afgelopen 200 jaar is de zandverstuiving langzaam dichtgegroeid. In 1800 omvatte de zandverstuiving ongeveer 300 ha, in 1900 ca. 170 ha, in 1960 nog 40 ha en begin 1993 nog maar 14 hectare. Om het stuifzand ‘levend’ te houden is het noodzakelijk dat de wind het zand in beweging kan houden. Daarom is in 2012 een groot met vooral mos bedekt gebied weer helemaal ‘open’ gemaakt. En een kudde moeflons zorgt samen met de heidekoetjes ervoor dat de zandvlakte niet opnieuw dichtgroeit.
In het Wekeromse Zand is naast het stuivende zand ook veel bos en hei. In het gebied lopen een aantal gemarkeerde wandelroutes. Bij de ingangen zijn parkeerplaatsen met informatieborden. Onze educatieve boswachters geven regelmatig rondleidingen. Hou daarvoor de evenementenkalender in de gaten. Vanwege de moeflons in het gebied mag de hond niet mee, ook niet aangelijnd. In het Wekeromse Zand staat een wildobservatiepost. Die is vrij toegankelijk. Met een beetje geduld en geluk kunt u vanuit de houten post moeflons, reeën, vossen of dassen waarnemen. Een wandeling met de boswachter op zoek naar Gelders Goud vindt u hier.
Van Gogh wandeling
Op het Wekeromse Zand wordt ook regelmatig een Van Gogh Wandeling gehouden over het geloof en de levenskunst van deze bekende schilder. De Van Gogh Wandeling is een begeleide belevingswandeling en kan door groepen vanaf 5 deelnemers worden geboekt. Meer informatie.
